Peker: ‘Çapan’ adı Yozgat değil Aksaray çıkışlıdır

Yrd. Doç. Dr. Selçuk Peker, “Çapan” isminin Yozgat değil Aksaray çıkışlı bir isim olduğunu iddia ediyor.
Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Selçuk Peker, Millî Folklor dergisinin, 2007 yılında yayınlanan 76’ncı sayısında yer alan “Ad verme geleneği çerçevesinde Aksaray’dan bir isim: Çapan” başlıklı makalesinde şu bilgiyi veriyor:

“Türkiye genelinde kayıtlı Çapan / Çapan Dede / Çapandede adı sayısı 2116’dır. Bu 2116 ad kaydından 1878’i Aksaray’dadır. Bu sebeple adın kaynağının Aksaray ili olduğu rahatlıkla söylenebilir. Çapan adının erkek çocuklarına konulmasına sebep olan Çapan Dede Türbesi, Aksaray’a bağlı Altınkaya kasabası yakınlarında bir tepededir.”

Selçuk Peker, makalesinde “Çapan” adının çıkış yerinin Yozgat olmadığı konusunda ayrıca şu değerlendirmede bulunuyor:

“Bu çalışmamıza konu olan Çapan adı ise ilk duyulduğunda Yozgat ilini ve Çapanoğullarını hatırlatmakta ve ilk anda adın çıkış yerinin Yozgat olduğu düşünülmektedir. Oysa NVİGM istatistikî bilgilerine göre Çapan adının (Çapan Dede ve Çapandede yazılışları hariç) 2031 kaydından sadece dördü, üç ilçesi ile birlikte (Boğazlıyan, Sorgun, Şefaatli) Yozgat’tadır. Dolayısıyla Çapanoğulları yüzünden Yozgat ilini hatırlatan bu adın Yozgat merkezli bir isim olmadığı ortadadır. Aksaray ilindeki toplam 1801 kayıt, Çapan adının Aksaray il merkezli bir isim olduğunu başka söze gerek bırakmayacak kadar net bir şekilde izah eder niteliktedir.”

Peker, makalesinin ‘Çapan Adının Etimolojisi Üzerine’ ara başlığı altında, bu adın nereden geldiği ve ne anlama geldiği konusunda da bilgiler veriyor.

Erkek adı olarak kullanılan ‘Çapan’ın, ‘çapmak’ fiilinden türemiş bir kelime olduğunu belirten Peker, bu kelimenin “koşmak, koşturmak, at sürmek, yağma etmek, akın etmek, dörtnala yetişmek, yarmak, kesmek, baskın” gibi anlamlar taşıdığını, çeşitli kaynaklara dayandırarak ayrıntılarıyla anlatıyor.

Yrd. Doç. Dr. Selçuk Peker’in makalesine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

http://www.millifolklor.com/tr/sayfalar/76/124-133.pdf

(Yozgat Muhabir)