Ünlü Türkçü Hüseyin Nihal Atsız’a neden ‘Rum dönmesi’ deniyordu?

Yağmur Atsız - Hüseyin Nihal Atsız

Ünlü Türkçü Hüseyin Nihal Atsız’ın oğlu olan Star gazetesi köşe yazarı Yağmur Atsız, okuduğu “Karadeniz’de Gizli Hıristiyanlık” adlı bir incelemede, gizli Hıristiyanların en yoğun olduğu kesimlerden birisinin de Gümüşhâne’nin  Dorul Kazası olduğunun kaydedildiğini belirterek, “Bunu okuyunca heyecanlandım. Zîrâ bizim âilenin kökeni de o Dorul (yâhut Torul) Kazâsı’nın Midi Köyü’ne dayanır. 1852’de İstanbul’a göçmüşler. Bu hesabca benim ağleb-i ihtimâl aslen bir Rum olmam gerekiyor” dedi.

Babası Hüseyin Nihal Atsız’ın,  o bölgenin bir Türkmen yurduna dönüştüğünü izah ettiğini belirten Yağmur Atsız, “Esâsen kendimi târihen ve harsen “Osmanlı” hissetdiğim için pek de önemsediğim bir husus değil. Ancak bana “milliyetim” sorulsa (sorulunca) ben tabii ki “Türk’üm” derim, çünki kendimi öyle hissediyorum. Buna da umarım ki kimsenin îtirâzı olmaz” diye yazdı. Yağmur Atsız, babasının da bu konuda kanaatini ‘Türk soyundan gelenlerle kendini bir Türk kadar Türk hissedenlere Türk denilir’ diyerek ifade ettiğini kaydetti.

Babasına politik mücadeleleri boyunca sık sık ‘Rum dönmesi’ dendiğini de hatırlatan Yağmur Atsız, “Bir Rum olarak Ben” başlıklı yazısının ilgili bölümünde şunları yazdı:

Bir Rum olarak ben

Bu sabah “Karadeniz’de Gizli Hıristiyanlık” adlı bir inceleme okudum. Buna göre bu bölgemizde halkın büyük bir bölümü aslen Rum ve tabii Hıristiyanmış. 19. Yy.’ın sonlarından îtibâren milliyetçilik akımlarının şiddetlenmesi üzerine korkarak zorla Müslüman olmuşlar. Bir bölümü ise İslâmiyete geçer gibi yapmış ama asıl dînini muhâfaza etmiş. Tıpkı Selânik Dönmeleri diye anılan aslen Yahudi cemaati gibi.

Bu gizli Hıristiyanların en yoğun olduğu kesimlerden biri ise Gümüşhâne’nin Dorul Kazâsı imiş. Bunu okuyunca heyecanlandım. Zîrâ bizim âilenin kökeni de o Dorul (yâhut Torul) Kazâsı’nın Midi Köyü’ne dayanır. 1852’de İstanbul’a göçmüşler. Bu hesabca benim ağleb-i ihtimâl aslen bir Rum olmam gerekiyor.

Şimdi Peder’e politik mücâdeleleri boyunca neden ikide bir Rum dönmesi dendiğini anladım. Ben Rahmetli ile hayâtı boyunca ve benim İstanbul’a avdet etdiğim zamanlarda ikindi üzerleri başlayıp karanlık basana kadar süren pek çok zevkli müsâhabelerde bulunmuşumdur. Fakat bu konu, herhalde ikimiz de önemsemediğimiz için hiç açılmadı. Bugün keşke diyorum sorsaymışım.

Öte yandan onun bu meseleye dâir bir yazısı ve yanılmıyorsam 1944 Dâvâsı’ndaki Müdâfaanâmesi’nin bir pasajı var. Savcı, İddianâmesi’nde (ne hikmetse!) bu konuya da değinmişdi gâlibâ. Atsız  o bölgenin fevkalâde saf bir Türkmen yurdu olduğunu, daha doğrusu bir Türkmen yurduna dönüşdüğünü îzâh ediyordu. Bana sorarsanız, târihçi, antropolog yâhut sosyolog olmadığım için bu meselede hüküm verecek hâlim yok.

Esâsen kendimi târihen ve harsen (historiquement et culturellement) “Osmanlı” hissetdiğim için pek de önemsediğim bir husus değil. Ancak bana “milliyetim” sorulsa (sorulunca) ben tabii ki “Türk’üm.” derim, çünki kendimi öyle hissediyorum. Buna da umarım ki kimsenin îtirâzı olmaz. Zâten Atsız da bu konuda kanaatini açıkça söylemişdi:

“Türk soyundan gelenlerle kendini bir Türk kadar Türk hissedenlere Türk denilir.”

N’est-ce pas?

(Yozgat Muhabir)