Yozgatlı sosyalist bir iktisatçı

1928 Yozgat doğumlu iktisatçı ve siyasetçi Arslan Başer Kafaoğlu, yazlığının bulunduğu Çanakkale’de geçen salı günü rahatsızlanarak kaldırıldığı hastanede ertesi gün vefat etti. 83 yaşında hayata veda eden Kafaoğlu, bu gün İstanbul’da, Nakkaştepe Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Eskiden kalma bir alışkanlıkla, günümüzde “Milliyetçi” kimliği ile sembolleşen bir şehir olarak kabul edilen Yozgat’ta doğmuş, sosyalist ekonomiyi savunan, İşçi Partisi’nde siyaset, Aydınlık dergisinde yazarlık yapmış bir iktisatçıydı…

Radikal’den Bahadır Özgür, siyasî ve iktisadî görüşleri bakımından birbirine muhalif olan Yozgatlı kardeşler Adnan Başer Kafaoğlu ile Arslan Başer Kafaoğlu’nun ekonomiye dair görüşlerindeki farklılığın, adeta Cumhuriyet’in de ekonomi tarihi olduğunu ifade ediyor. Bahadır Özgür, şöyle yazıyor:

“12 Eylül darbesinden sonra Sıkıyönetim Komutanlığı’nın günlük yayımladığı duyuruların 1 Şubat 1983 tarihli sayısındaki 5 ve 7. maddelerinde şu bilgiler yer alıyordu:

‘Milliyet gazetesinde Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu’nun ekonomik konulara ilişkin demeci yayımlandı... Hakkında gıyabi tutuklama kararı bulunan ekonomist yazar Arslan Başer Kafaoğlu, teslim olduğu İstanbul 2 Numaralı Askeri Mahkemesi’nce tutuklandı...’

Bu duyuru, dün hayatını kaybeden iktisatçı Arslan Başer Kafaoğlu’nun belki de tüm hayatının tuhaf bir özeti gibi. Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun iki kardeşten büyüğü Adnan, hep sağ iktidarların iktisat politikasını savundu, o dönemlerde iktisat politikasını belirleyen kurumlarda görev aldı. Devletin en sertleştiği anda, Maliye Bakanlığı koltuğuna oturdu. Küçük kardeş Arslan ise hep soldan yanaydı. Uslanmaz bir ulusalcıydı. Kalkınmacı politikaların öne çıktığı dönemlerde devlette görevler aldı. Devletin en sertleştiği anda düşüncesini sertleştirdi, sosyalist iktisadı savundu. Dolayısıyla bu iki kardeşin iktisadi fikri, Cumhuriyet’in de bir nevi ekonomi tarihi.”

Türkiye’de “eleştirel iktisat çalışmalarının önde gelen isimlerinden” diye nitelendirilen Prof. Korkut Boratav ise, BBC Türkçe’nin sorularını cevaplarken, Arslan Başer Kafaoğlu’nun çok sağlam bir sosyalist ve Marksist temeli olduğunu söylemiş ve onun “Güncel iktisada hakimiyetiyle Marksist perspektifin değer yargılarını birleştiren sağduyulu bir iktisatçı” olduğunu söylüyor. Prof. Boratav, Arslan Başer Kafaoğlu’nun bütçe açığı konusundaki görüşünü de şöyle aktarıyor:

“Mesela, çok basit bir önermesini söyleyeyim. Herkesin bütçe açığı, kamu açığı üzerine görüş belirttiği bir dönemde Kafaoğlu, ‘Açık ne demek, açığı herkes verir’ dedi. ‘Özel sektör de açık verir ve bayağı büyük açık verir, açık, devlete özgü bir olay değildir.’ Dolayısıyla bu tür bir analizin saptırma olduğunu çok erkenden, tam tarihi hatırlamıyorum ama en az 20 yıl önce açık seçik vurgulamıştı. Daha sonra bu sağduyulu tespitin Türkiye ekonomisinin 2008, 2009’da karşılaştığı problemlere ışık tuttuğu, daha önce Asya krizinde tüm Asya ülkelerindeki bunalımlara ışık tuttuğu ortaya çıkacaktı. Çünkü kamunun dengede olduğu, hatta fazla verdiği, hatta problem taşımadığı durumlarda, özel sektör açıklarının ekonomiyi büyük dış açıklara, sürdürülemez dengesizliklere sürüklediği ortaya çıktı.”

Arslan Başer Kafaoğlu’nun, 1980’lerin başında Maliye Bakanlığı yapan Adnan Başer Kafaoğlu’nun da kardeşi olduğunu ve ağabey Kafaoğlu’nun 24 Ocak Kararları’nın alınması ve daha sonra uygulanmasında önemli roller oynadığını hatırlatan Prof. Boratav, “İki kardeş çok anlaşamazlardı. Arslan Başer, 24 Ocak’taki dönüşüme ilişkin ortak tavrı oluşturan insanlardan biridir” diyor.

(Yozgat Muhabir)