Abbas Sayar: Alayın gelişi Yozgat’ta ekonomik ve sosyal yaşamı geliştirdi

1912-1974 yılları arasında askerî eğitim alayına ev sahipliği yapan ve bunun sağladığı avantajdan istifade eden Yozgat, 6. Jandarma Er Eğitim Alayı’nın Manisa Kırkağaç’a taşınmasıyla birlikte büyük bir ekonomik kayba uğramıştı.

Abbas Sayar anlatıyor

1999 yılında kaybettiğimiz Yozgatlı gazeteci, yazar, şair ve ressam Abbas Sayar, 1988-1989 yıllarında Ayvalık’ta kaleme aldığı ve o dönemde Osman Hakan Kiracı tarafından “Yozgat” gazetesinde tefrika edilen yazı dizisinde, askerî alayın Yozgat’ta meydana getirdiği ekonomik ve sosyal değişime de değiniyor. Ötüken Yayınevi tarafından yayınlanmış olan ve Sayar’ın yazılarının derlendiği “Yozgat var, Yozgatlı yok” kitabında Abbas Sayar, 1933-1940 yılları arasında Yozgat tarihinde 3 önemli olay yaşandığını belirterek, bunları şöyle sıralıyor:

Yozgat’ta lise kurulması, Atatürk’ün Yozgat’a gelişi ve 16. Piyade Alayı’nın Yozgat’a gelişi.

Sayar, bu 3 önemli olaydan üçüncüsü hakkında şu değerlendirmede bulunuyor:

“Atatürk’ün Yozgat’ı şereflendirmesi bir süre sonra söndü. Herkes yaşama midesi ile bağlıdır. Yozgatlı açtı. Dağılıyordu biteviye… Bir iki yıl sonra bir olay oldu. Osmanlı’dan kalma kışlalara bir alay-piyade gelip oturuyordu. Onaltıncı Piyade Alayı… Yozgatlının gözleri ışıdı. Para damlamaya, akmağa başlamıştı. Bugüngü itler enikleyen o güzelim Abide İş Hanı’nın caddeye bakan bölümünde –bahçeli- teğmenler, yüzbaşılar, komutanlar dolaşıyorlardı. Ve plaktan bir ses Lise Caddesi’ne yayılıyordu:

‘Sazlar çalınır Çamlıca’nın bahçelerinde

Diyorlar kül olmaz ateş yanmadan’

Evet. Alayın gelişi Yozgat’ı birden renklendirdi. Ekonomik yaşam yanında sosyal yaşam da gelişti. Sivil, asker kaynaşması oldu. Yozgatlıya bir yaşama gücü geldi sanki. (…) Sene 1938. Dersim harekâtı oldu. Ve Alay, bir bölüğünü bırakıp, başını alıp gitti. Yozgat yine ekonomik, sosyal yönden öksüzleşti, çaresizleşti.”

Tonlarca sebze ihalesi...

Milliyet gazetesinin arşivinden alınmıştır

Yukarıda fotoğrafı görülen ve 16 Ağustos 1951 tarihli Milliyet gazetesinde yayınlanan “Yozgat 6. Jandarma Er Okul Alay Komutanlığı’ndan” başlıklı ihale ilânı da, Alay’ın Yozgat ekonomisi bakımından taşıdığı önemi gösteren küçük bir örnek.

İlânda, alımı yapılacak ürünler şöyle sıralanıyor:

12 ton bulgur, 5 ton pirinç, 14 ton kuru fasulye, 8 ton nohut, 3 ton mercimek, 5 ton makarna, 1600 kilogram arpa şehriyesi, 12 ton tuz, 90 ton un, 10 ton kuru soğan, 2 ton kuru üzüm, 1200 kilogram sade yağ, 600 kilogram zeytin yağı, 1500 kilogram domates salçası, 20 ton patates, 72 ton sığır eti, 20 ton kuru ot, 30 ton arpa, 15 ton saman.

Yeni bir umut…

AK Parti Hükümeti, sanayi ve turizm gelirleri olmayan, düşük nüfuslu, ekonomisi zayıf küçük Anadolu şehirlerinde ekonomik açıdan canlanma başlatmak amacıyla, Millî Savunma Bakanlığı kanalıyla, üç büyükşehirdeki tabur, alay ve tugay seviyesindeki acemi birliklerini küçük şehirlere nakletmek için çalışma başlattı.

Acemi birliklerinin; ‘Gümüşhane, Bayburt, Artvin, Karaman, Karabük, Çankırı, Iğdır, Bitlis, Bingöl, Muş, Sinop, Bartın, Uşak gibi gelişmekte olan küçük Anadolu şehirlerine kurulacağı’ belirtiliyor.

Yozgat halkı, birliklerin nakledilmesi düşünülen bu iller arasında Yozgat’ın yer almayışına tepki gösteriyor.

Alayın tarihçesi

Bugün Manisa Kırkağaç’ta bulunan 6. Jandarma Komando Er Eğitim Alayı Komutanlığı’nın kısa tarihçesi şöyle özetleniyor:

“1890 yılında Kayseri’de Jandarma Er Okulu olarak kurulmuş, 1912 yılında Kayseri’den Yozgat’a intikal ettirilmiş, 1957 yılında 6. Jandarma Er Eğitim Alayı adını almıştır. 10 ağustos 1974 tarihinde Kırkağaç’a intikal ettirilerek Çanakkale 2. Jandarma Er Eğitim Tugay Komutanlığı emrine verilip, 20 Mayıs 1999 yılında Foça Jandarma Komando Okulu Eğitim Merkezi Komutanlığı’na bağlanmıştır.”

(Yozgat Muhabir)