Gezi Parkı eylemleri ve Guy Fawkes maskesi

Guy Fawkes maskesi

Gerek İslâm coğrafyasındaki ülkelerde olsun, gerekse Batı ülkelerinde olsun, “halk isyanı” görüntüsü verilerek sahnelenen operasyonlarda, kitlesel protesto eylemlerine katılan gençlerin yüzünde görmeye alışık olduğumuz “Guy Fawkes maskesi”, Türkiye’de de Taksim Gezi Parkı eylemlerinde yaygın olarak kullanıldı.

Peki bu maskenin anlamı, taşıdığı siyasî mesaj nedir? Bir “isyan sembolü” olarak kullanılan bu maske, neden ve nasıl yaygın ve ortak bir sembol olarak kullanılıyor? İşte “Guy Fawkes maskesi”nin hikâyesi:

Guy Fawkes

Guido Fawkes olarak da bilinen Guy Fawkes, 16. yüzyılın sonlarında yaşamış katolik bir İngiliz askeriydi. İngiliz tarihinde “Barut komplosu” olarak adlandırılan tertipte, 5 Kasım 1605 tarihinde aristokrasi zirvesi sırasında İngiliz parlamento binasını havaya uçurmakla görevliydi.

Komploculardan birinin saray çevresinden bir tanıdığına 5 Kasım 1605 tarihinde saraydan uzak durmasını tavsiye eden bir mektup göndermesi sonucu komplo ortaya çıkınca Fawkes, 5 Kasım gece yarısı parlamento mahzenlerinde bol miktarda dolu barut fıçısıyla birlikte yakalandı. Çeşitli işkencelere maruz bırakılarak yandaşlarının adlarını vermek zorunda bırakıldı. Çıkarıldığı mahkemede vatan hainliğinden hüküm giyen Fawkes, 31 Ocak 1606’da sarayın karşısında asılarak idam edildi.

Önce çizgi roman oldu...

Alan Moore

İngiliz yazar Alan Moore ile ressam David Lloyd, bu karakteri “V for Vendetta” isimli çizgi roman serisi ile kahramanlaştırdılar. Bu karakter, sürekli giydiği Guy Fawkes maskesi ve koyu renkli kıyafetleri ile gizemli bir “anarşist devrimci”dir. “V” sembolü, Roma rakamı ile 5’in karşılığıdır ve Guy Fawkes’in tutuklu kaldığı hapishane odasının numarasıdır.

Sonra sinemaya uyarlandı...

“V for Vendetta” karakteri, ABD - Almanya ortak yapımı olarak Wachowski Biraderler tarafından sinemaya uyarlandı ve 2006’da gösterime girdi. Filmin toplam hasılatı, 131 milyon 411 bin Dolar’a ulaştı.

"Sonsuza kadar özgürlük" sloganıyla birlikte kullanıldı...

Kendi ülkesinin parlamento binasını havaya uçurmak için hazırlık yapan ama bunu başaramadan yakalanıp idam edilen bu İngiliz askeri Guy Fawkes’i temsil eden maske de böylece, siyasî bir ideoloji olan anarşizmin, isyanın ve direnişin uluslar arası bir sembolü hâline geldi.

Ankara eylemlerinde Atatürk resimli Türk Bayrağı ve Guy Fawkes maskesi...

Bu sembol maske, “Arap baharı” senaryolarının sahnelendiği İslâm ülkelerinde de, Wall Street eylemlerinde de, Türkiye’deki Taksim Gezi Parkı eylemlerinde de ve son olarak Brezilya’daki kitlesel sokak eylemlerinde de yaygın olarak kullanıldı.

"Guy Fawkes maskesi" Brezilya eylemlerinde...

Bu sembolü, çeşitli siyasi olayları protesto etmek gerekçesiyle, genellikle -aralarında Türkiye’nin de yer aldığı- devlet teşkilatlarına ait internet sitelerine saldırılar düzenleyen hacker grubu Anonymous da kullanıyor.

Maskeler, Brezilya’nın Rio de Janeiro şehrinin yakınlarında yer alan Sao Goncalo kasabasındaki bir fabrikada üretiliyor. Burada üretilen maskeler, müşterilerin kişisel zevk ve tercihlerine göre özelleştirilebiliyor.

(Yozgat Muhabir)